1835’den 1955’eTokaris’in Nüfus Yapısı

Nahiye sözcüğü Arapça’da “civar, yöre” anlamına gelen “nahya”dan alınma olup idari bir birimi anlatmaktan ziyade bir aşiret veya etnik grubun yaşadığı mıntıkayı ifade eder. Sözcük, Osmanlı Devletinde uzun yıllar bu anlamda kullanılmıştır. Bu anlam çerçevesinde, uzun yıllarKâhta’nınZıravkan aşiret bölgesiZıravkan nahiyesi, Mırdês aşiret bölgesiMırdês nahiyesi gibi isimlerle anılmıştır.

Osmanlı Tarihi’nde “Tanzimat” adıyla bilinen “devletin yeniden yapılandırılması” kapsamında 1864 yılında çıkarılan nizamnamede “nahiye”  kazalara bağlı idari birim olarak yer alır. Birkaç yıl kâğıt üzerinde kalan bu birimin işlevsel duruma gelmesi 1871 yılında çıkarılan yeni nizamnameyle mümkün olur. Buna rağmen Kâhta gibi ücra yerlerde uygulama birkaç yıl daha gecikir.

Tokaris köyü bu düzenlemeden sonra, 1897-98  (h. 1315) yılı Osmanlı Devlet Salnamesinde”  Kâhta’ya bağlı bir nahiye olarak görülür. Yerleşim belde oluncaya kadar bu idari statüsünü korur.

Bu yazıda Tokaris’in (yeni adıyla Akıncılar) nüfus yapısını 1835 yılı “erkek nüfus sayımı”ndan başlayıp 1955 yılı genel nüfus sayımına kadar getireceğiz. Zirabu tarihten sonraki sayımlarda (1960) Adıyaman genelinde (Türkiye genelinde de) yerleşim yeri isimlerinin büyük bir bölümü değiştiriliyor. Bu nedenle 1960 yılı ve sonrası sayımlarda köyleri “çift” isimli olarak yazmak gerekiyor. Bu durum, az da olsa farklı bir çalışmayı gerektiriyor.

1835 YILI ERKEK NÜFUSU SAYIMI

Tokaris1835 yılı “erkek nüfusu sayımında Taşil Aşireti Gavuzi Oymağı mıntıkasında ve 10 haneli bir köy olarak görünüyor. Erkek nüfusu sayısı ise 16’dır. [Kaynak: Doç. Dr. S. Vakkas TOPRAK,1835 Tarihli Nüfus Sayımına Göre XIX. Yüzyılın İlk Yarısında HISNIMANSUR]

SALNAME KAYITLARINDA TOKARİS NÜFUSU

Hicri 1312 (m.1894-95) yılı Elazığ Salnamesinde Tokaris’in 50 hanesi; 77’si erkek, 93’ü kadın olmak üzere toplam 170 nüfusunun bulunduğu kaydedilmiştir.

CUMHURİYET DÖNEMİ NÜFUS SAYIMLARI

Cumhuriyet döneminin ilk nüfus sayımı olan 1927 ve ikinci sayımı olan 1935’de il ve ilçelerin toplam nüfusları verilmiştir. Ayrıntılar1940 sayımından itibaren başlar. Biz de nahiye ve köylerin nüfusunu bu tarihten itibaren aktarabiliyoruz. 

1940 YILI NÜFUS SAYIMI

Tokaris merkez: 665; Ancuz 500; Buban: 639; Büyük Tomak: 393; Hınıç 500; Horis: 542; Karaçor: 451; Karatilbe: 602: Menzil:694; Sivik: 478;

Nahiyenin Toplam Nüfusu: 5.464

1945 YILI NÜFUS SAYIMI

Tokaris merkez: 671; Ancuz: 458; Buban: 606; Hınıç: 443; Horis: 576; Karaçor:447; Karatilbe:641: Menzil: 628; Sivik: 517; Tomak: 385

Nahiyenin Toplam Nüfusu:5.372

1950 YILI NÜFUS SAYIMI

Tokaris merkez: 682; Ancuz: 590; Buban: 707; Hınıç: 526; Horis: 651; Karaçor: 469; Karatilbe: 701: Menzil: 748; Sivik: 562; Tomak: 515

Nahiyenin Toplam Nüfusu:6.151

1955 YILI NÜFUS SAYIMI

Tokaris merkez: 919; Ancuz: 634; Buban:  624; Hınıç: 700; Horis: 761; Karaçor: 539; Menzil: 979; Sivik: 687; Tille: 763; Tomak:681

Nahiyenin Toplam Nüfusu:7.337

Kâhta Haber/Mustafa KAYAHAN

Editör: İsmail KAYA