Kommagene Kral Antiokhos Kimdir?

Kommagene kralı “Antiochos’un tam adı, Antiochos Theos Dikaios Epiphanes Philoromaios Philhellen”dir. Tercümesi, “Romalıların ve Helenlerin Dostu, Adil ve Büyük Tanrı-Kral Antiokhos” şeklindedir

Antiokhos’un Babası Pers kökenli Kommagene kralı Mitridat Kaılinikos’tur.

Annesi,bir Grek prensesi olanLaodice VII Thea Philadelphus’dur. Bunun da tercümesi, “Tanrıça ve Kardeş Seven Laodike” şeklindedir.Laodike’nin MÖ. 122’den sonra doğduğu muhtemeldir. Annesi Ptolemaios Prensesi Kleopatra Tryphaena’dır. Babası ise Slevkos kralı VIII. Antiochus Grypos'tur.

Antiokhos’un Doğum tarihi, Nemrut Dağındaki Horoskopa göre M.Ö. 16 Temmuz 96’dır. TarihçilerAntiokhos’un kral olduğu yılın M.Ö 69 olduğu konusunda mutabıktır. Ancak krallıktan ayrıldığı yıl içinM.Ö.40, 38, 31, 30 gibi farklı tarihler veriliyor.Ölüm tarihitam olarak bilinmese de saltanatın el değiştirdiği M.Ö. 30’lu yıllar olabileceği tahmin ediliyor.

Antiokhos’un Eşi:

Antiokhos,  Kappadokia Kralı I. Ariobarzanes’in kızı Prenses Isias Philostorgos ile evlenmiştir.Evlilik yılının MÖ.70 olduğu sanılmaktadır.

Kraliçe İsias’ın doğum tarihi bilinmiyor. Ölüm tarihi ise MÖ.30 ila 20 yılları arasında olduğu düşünülüyor. Defin yeri Şimdiki Kâhta ilçe merkezinin 15 km kuzeyinde bulunan Karakuş Höyüğüdür. Kraliçe buraya kızı ve torunuyla birlikte defedilmiştir.

Oğulları:

Antiokhos’un bilinen ikş oğlu var. Birincisi II. Mthridates MÖ. 38’de babası Antiokhos’un yerine geçmiştir. İkincisi ise II. Antiokhos’tur ve hakkında fazla bilgi bulunmamaktadır.

Kızları:

Antiokhos’un bilinen iki kızından biri Laodike’dir. Laodike, Part prensi Orades’le evlenmiştir. Diğer kızı ise Athenais’dir ve  Atropatene Kralı Artavasdes’le evlidir.

Antiokhos 40 yıl gibi uzunca bir süre küçük krallığının başında bulunmuştur. Elinde tuttuğu bu uzun süreli otokratik gücün kendisinde“megalomani ruh haletinin ortaya çıkmasına vesile olduğu söylenebilir. Neticede işi, kendisinin “Tanrı Kral” olduğunu iddia edecek kadar ileri götürmüştür. Bu inanç biçimi, daha çok Sümer ve Mısır’da görülen bir uygulamadır.Ancak, bu olgu Yukarı Mezopotamya ahalisi ve Helenlerin itibar ettikleri bir inanç şekli değildir. Pragmatik yaklaşımlı İmparatorluk Roma’sı da bu tür fantezilere itibar etmeyerek, birçok küçük krallık gibi, neticede Kommagene’yi de bağımlısı haline getirilmiştir.

Antiokhos’un kendini inandırdığı “Tanrı Kral” fantezisine Romalılar itibar etmemiş, ama o,tebaasındakiahaliyi inandırmak için Kommagene’nin en güzel manzaralı yerlerine göz kamaştırıcı mabetleryapıp kitabelerine biat kanunları kazıtmıştır.

Muhteşem olan o antik mabet, heykel, kale, sur ve sarayların yapımı için ölçüsüz para, zaman ve emeğin harcandığı muhakkaktır. Krallığın küçük ve çok da verimli olmayan coğrafyası göz önüne alındığında ahalinin bu eserlerin yapımı için epeyce bedel ödediği kesindir.Belki de “müreffehKommagene” iddiasını ve Tanrı kral Antiohos’a yapılan hamasetsöylemini bırakıp yeni bir yaklaşım geliştirmenin zamanı gelmiştir.

Kâhta Haber/Mustafa KAYAHAN

Başvuru Kaynakları

Makale: Encüment YILDIRIM, Antik Çağda Evliliklerle Kurulan Müttefiklikler,

https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/200638

Tez: Şevket Oğuz, Kommagene Krallığı, İst, Ü. Ed. Fak. Eski Çağ Tarihi Kürsüsü,. 1982

Kitaplar:

Mezopotamya Mitolojisi, Jean Boltero - Samuel Noah Kramer, İş Bankası Yayınları

Nemrut Dağı’nın Zirvesinde tanrıların Tahtları,  Frıedrich Karl Dörner, Çev. Vural Ülkü, T.T.K. Yayınları

Anabasis (On Binlerin Dönüşü), İş Bankası Yayınları

Fırat Kıyısında Tanrı Krallar, Jörg Wagner, Arkeoloji ve Sanat Yayınları

Online Kaynaklar:

Vikipedi: https://tr.qaz.wiki/wiki/Isias

Encyclopaedia Iranica: https://iranicaonline.org/articles/antiochus-of-commagene